Bir Kahraman Doğuyor Konu Anlatımı

Inkılap tarihimizde bir dönüm noktası: ‘Bir Kahraman Doğuyor Konu Anlatımı’ ile tarihimizin kritik evrelerini keşfedin. Derinlemesine analizler ve zengin içerikler.

AVRUPANIN YÜKSELİŞİ VE 20.YY. BAŞINDA OSMANLI DEVLETİ

Avrupa’nın Gelişmesi

Avrupa gelişim sürecinde sırası ile :

*Coğrafi Keşifler (Ekonomik zenginlik )

* Rönesans (Edebiyatta, Sanatta Gelişme )

* Reform (Dinde özgürlük)

* Sanayi İnkılabı ( Makineli Üretim )

* Fransız İhtilali (Siyasi değişim )

* Aydınlanma çağı

Gibi aşamalardan geçerek kendini geliştirmiştir. Bu dönemin en önemli iki gelişmesi Sanayi İnkılabı ve Fransız İhtilalidir.

Not: Coğrafi keşifler sonu cunda Avrupa zenginleşmiştir.

Not: Rönesansla ve Reform sonucunda aklı ve bilimi esas almış kilisenin etkisi zayıflamış doğmatik düşünce önemini kaybetmiştir.

DOĞMATİK DÜŞÜNCE: Din ve din adamlarının buyruklarının kesin doğru olarak kabul edildiği düşünce tarzıdır.

Sanayi İnkılabı Devrimi

İngiltere’de ( Manchester) ortaya çıkmıştır. 1750 li yıllarda İnsan ve hayvan gücü yerine makine gücü

kullanılmaya başlanılan dönemdir. Bu süreç üç aşamadan oluşur bunlar

1: İnsan ve hayvan gücü ile çalışan makineler yerine buhar gücü ile çalışan makineler yapıldı.

2: Seri üretim arttı. Üretim arttığı için malların fiyatı ucuzladı.

3: Üretim için hammaddeye ihtiyaç duyuldu. Ayrıca üretilen fazla malları satmak için pazar ihtiyacı doğdu.

Makine gücü+ Seri üretim ve Pazar ihtiyacı= SÖMÜRGECİLİĞİ ortaya çıkarmıştır.

Sanayileşen ülkelerin hammadde ihtiyacını karşılamak için zayıf olan ülkelerin yer altı ve yer üstü kaynaklarına el koyması ve ürettikleri malları bu ülkelere satmasıdır.

Sanayileşen ülkeler daha fazla sömürge elde etmek için birbiriyle rekabete başladılar ve sonucunda 1. Dünya Savaşı başladı.

Not: Sömürgeciliğin daha fazla üretim sonucu Hammadde ve Pazar ihtiyacından ortaya çıktığını unutma.

Sanayi İnkılabının Osmanlı Devleti’ne Etkileri

1: Osmanlı sanayi inkılabını yapamamıştır.

2: Avrupa daha fazla hammadde ve pazara ihtiyaç duyduğu için Osmanlı topraklarını işgali amaçlamış.

3: Avrupa’dan gelen ucuz ürünlerle rekabet edemeyen Osmanlı esnafı üretime son vermiş.

4: Osmanlıda işsizlik ortaya çıkmış sosyal denge bozulmuş.

5: Ekonomisi kötüleşen Osmanlı Avrupa’dan aldığı borçları ödeyemez duruma düşünce Avrupa devletleri borçlarını tahsil etmek için Düyunu Umumiye (Genel Borçlar) İdaresini kurmuştur.

Fransız İhtilali

1789’da Fransa’da halkın krallık yönetimine karşı başlattığı isyana denir. Fransız İhtilali sebebiyle “adalet, eşitlik, özgürlük ve milliyetçilik” gibi fikirler ortaya çıktı.

Özellikle milliyetçilik akımı sebebiyle Avusturya ve Osmanlı gibi çok uluslu (kozmopolit) devletlerde Rusya ve İngiltere’nin kışkırtmasıyla isyanlar çıktı, azınlıklar bağımsızlığını ilan ettiler.

Fransız İhtilalinin Osmanlı Devleti’ne Etkileri

Olumsuz: Osmanlı Devleti çok uluslu bir yapıya sahipti yani içinde birden fazla ulus barındırmaktaydı. Bu farklı uluslar Avrupalı Devletlerin kışkırtması ile kendi devletlerini kurmak için bağımsızlık isyanları

başlatmışlardır. Özellikle Balkanlarda etkili olan bu isyanlar sonunda Osmanlı bu toprakları kaybetmiştir.

Olumlu: Bu isyanlar sonucunda Osmanlı azınlıkların isyan edip toprak kaybını özlemek için demokratikleşme yolunda çeşitli yenilikler yapmıştır. (Osmanlı Devleti’ni Demokratikleştirdi.)

Bunlar:

1-Senedi İttifak 2-Tanzimat Fermanı 3-Islahat Fermanı

4-Kanunu Esasi 5-Meşrutiyet’in İlanı dır.

Not: Sanayi inkılabını yapamayan Osmanlı bu olaydan ekonomik ve sosyal olarak olumsuz etkilenmiştir.

Not: Fransız ihtilali (milliyetçilik) özellikle içinde birden çok halkı barındıran (kozmopolit) devletleri olumsuz etkilemiştir.

Not: Osmanlının Fransız İhtilali sonucu toprak kaybetmesi siyasi alanda etkilendiğini gösterir.

Osmanlı Devleti’nin Parçalanmayı Önleme Çabaları

Fransız İhtilali sonrası başlayan milliyetçilik (ulusçuluk) akımının etkisiyle Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıkların ayrılıkçı düşüncelerini yok etmek ve devletin dağılmasının önüne geçmek için devlet yöneticileri tarafından çeşitli önlemler alınmıştır.

Bunlar: 1: TANZİMAT FERMANI 2: ISLAHAT FERMANI 3: MEŞRUTİYET tir.

Tanzimat Fermanı (1839)

Gülhane Hatt-ı Hümayunu olarak da bilinir. Padişah

Abdülmecid döneminde Gülhane Parkında ilan edilmiştir.

AMACI:

Azınlıklara haklar vererek isyan etmesini önlemek.

Avrupalıların azınlıkları bahane ederek iç işerimize karışmasını önlemek.

Not: İsyanları önlemek isteyen Osmanlı azınlıklara haklar vererek demokratikleşmiştir.

Not: Osmanlı Devleti’nde milliyetçilik isyanlarının görülmesi çok uluslu devlet olduğunun kanıtıdır.

Not: Osmanlı devleti Tanzimat’ı Islahatı ve meşrutiyeti devletin dağılmasını önlemek için yapmıştır.

Tanzimat Fermanının Maddeleri

• Herkesin can ve mal güvenliği sağlanacak,
• Mahkemeler açık, yargılamalar adil olacak,
• Herkes gelirine göre vergi ödeyecek,
• Herkes kanun önünde eşit olacak,
• Özel mülkiyet hakkı verilecek,
• Askerlik zorunlu olacak ve belli bir süreyle sınırlandırılacak

Tanzimat Fermanının Önemi:

• Osmanlı Devleti’nde anayasal düzene geçişin ilk aşamasıdır.
• Kanunun her gücün üstünde olduğu kabul edilmiştir. (Hukukun üstünlüğü ilkesi)
• Batılılaşma hareketleri hız kazanmıştır.
• Toplumsal eşitlik sağlanmaya çalışılmıştır.

ISLAHAT     FERMANI (1856)

1856 yılında Avrupalı devletlerin baskısı altında yayınlanan bu ferman ile Osmanlı topraklarında yaşayan gayrimüslimlere fazladan haklar verilerek milliyetçilikten kaynaklanan dağılmanın önüne geçilmek istenmiştir.

Not: Hem Tanzimat fermanının hem Islahat Fermanının hem de Meşrutiyetin amacı azınlık isyanlarını ve Avrupalı devletlerin iç işlerimize karışmasını önlemek tir.

1.Meşrutiyet (1876)

Milliyetçilik hareketleri çerçevesinde isyanlar devam edince Osmanlı aydınları isyanları önlemenin yolunun azınlıklara yönetimde haklar vermek olduğunu düşündüler.

Jön Türkler (Genç Osmanlılar) olarak bilinen aydınlar, II.Abdülhamid’i meşrutiyeti ilan etmek şartıyla tahta çıkardılar.

AMAÇ:

Azınlıkların devlet yönetiminde yer almalarına imkân vererek, Avrupalıların içişlerimize karışmalarına engel olmak, azınlık isyanlarını sona erdirmek ve devletin dağılmasını önlemekti.

Meşrutiyetin ilan edilmesiyle Türk tarihinin ilk anayasası olarak kabul edilen KANUN-İ ESASİ’de hazırlanmıştır. Meşrutiyet yönetimi ile padişahın yetkileri kısıtlanmış ve halk kısmen de olsa yönetime katılma fırsatı bulmuştur.

KANUN-İ ESASİNİN ÖNEMİ:

• Türk tarihinde ilk defa anayasal düzene geçildi.
• Yeni bir yönetim şekli olan meşrutiyet yönetimi uygulanmaya başlandı.
• Halk ilk defa seçme ve seçilme yetkisini kullanarak yönetime katıldı. Halk tarafından seçilen Meclisi Mebusan ve padişah tarafından seçilen Meclisi Ayan adında iki meclis açıldı.
• Osmanlı Devleti’nde ilk kez rejim değişikliği yaşanmıştır.

Not: Meşrutiyet bir rejimdir ve padişahın yanında mecliste vardır.

Not: Meşrutiyetle halk yönetime katılmış ve padişahın yetkileri kısıtlanmıştır.

Not: KANUN-İ ESASİ Osmanlının ve Türk tarihinin ilk anayasasıdır.

2.Meşrutiyet (1908)

Meşrutiyet yanlısı aydınlar İttihat ve Terakki (Birleşme Ve İlerleme ) adında bir cemiyet kurarak subaylar ve aydınlar arasında örgütlendiler.

Selanik’te çıkardıkları isyan büyüyünce padişah II. Abdülhamit meşrutiyeti ikinci kez ilan etmek zorunda kaldı. Anayasa yürürlüğe girdi, meclis yeniden açıldı. (1908)

31 MART OLAYI (13 Nisan 1909)

Meşrutiyet yönetimini istemeyenler 13 Nisan 1909’da (Rumi takvime göre 31 Mart) İstanbul’da bir ayaklanma çıkardılar. Bu ayaklanma Selanik’ten gelen ve kurmay başkanı Mustafa Kemal olan Hareket Ordusu tarafından bastırıldı. II. Abdülhamit tahttan indirildi V. Mehmet (Reşat) padişah oldu. Devlet yönetimine İttihat ve Terakki Partisi hâkim oldu.

ÖNEMİ:

• Bu ayaklanma rejime değiştirmeye yönelik ilk ayaklanmadır.
• Mustafa Kemalin isyanın bastırılmasında görev alması yenilik taraftarı olduğunu gösterir
• Mustafa Kemalin meşrutiyeti korumaya çalışması meşrutiyet yanlısı ve halkın yönetime katılması taraftarı olduğunu gösterir.

Not: 31 Mart ayaklanması rejime değiştirmeye yönelik ilk ayaklanmadır.

Not: Mustafa kemalin isyanın bastırılmasında görev alması yenilik taraftarı olduğunu gösterir.

Osmanlı Devleti’nin Dağılmasını Önlemeye Yönelik Fikir Akımları

• 1-Osmanlıcılık
• 2-İslamcılık (Ümmetçilik, Panislamizm)
• 3-Türkçülük (Turancılık, Pantürkizm)
• 4-Batıcılık (Garpçılık )

Osmanlıcılık Neyi Savunur?

Osmanlı Devleti’ni oluşturan bütün milletleri adalet, eşitlik, hürriyet ilkeleri ile bir arada tutup Osmanlılık duygusuna sahip bir Osmanlı Toplumu oluşturmayı ve azınlık isyanlarını önlemeyi amaçlamıştır. Tüm vatandaşları kapsar

Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve meşrutiyetin ilanı gibi gelişmeler Osmanlıcılık fikri doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.

KİM SAVUNUR:

Ziya Paşa, Mithat Paşa ve Namık Kemal en önemli savunucularıdır.

NASIL SONA ERDİ.

Balkan Savaşları sonrasında geçerliliğini tamamen kaybetmiştir.

Not: Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük Batıcılık fikirlerinin ortak amacı Osmanlı devletinin dağılmasını önlemedir.

Not: Osmanlıcılık ayrım gözetmeksizin herkesin birliğini savunur.

İslamcılık (Ümmetçilik, Panislamizm)

NEYİ SAVUNUR:

Tüm Müslümanları Osmanlı halifesinin etrafında toplamayı amaçlayan düşünce akımıdır. Sadece Müslümanları bir çatı altında toplamak gerektiğini savunur.

KİM SAVUNUR:

Mehmet Akif ve Sait Halim Paşa en önemli savunucularıdır.

NASIL SONA ERDİ.

Dünya Savaşında halifenin yayımladığı cihat ilanının yeterli ilgiyi görmemesi ve bazı Arapların İngilizlerle birlikte hareket etmesi ile uygulanabilirliği kalmamıştır.

Türkçülük (Turancılık, Pantuzkizm)

NEYİ SAVUNUR:

Dünyadaki bütün Türklerin bir bayrak altında toplanmasını amaçlayan düşünce akımıdır. Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında etkili olmuştur.

KİM SAVUNUR:

Yusuf Akçura, Mehmet Emin Yurdakul, Ziya Gökalp, Enver Paşa en önemli savunucusudur.

NASIL SONA ERDİ.

Kafkas Cephesindeki başarısızlık sonucu o dönem başarısız olsa da Günümüzde Hala Bir Ülküdür, İdealdir.

Not: İslamcılık Sadece Müslüman Birliğini Savunur.

Not: Türkçülük düşüncesi sadece Türkleri kapsar.

Not: Türkçülük fikri Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında etkili olmuştur.

BATICILIK (GARPÇILIK)

NEYİ SAVUNUR:

Osmanlı’nın kurtuluşunun tek yolunun batıya ayak uydurmak olduğunu belirten düşünce akımıdır. Bunun için çeşitli alanlarda ıslahatlar yapılması gerektiği belirtilmiştir. ATATÜRK dönemi inkılapları bu düşünce çerçevesinde yapılmıştır.

KİM SAVUNUR:

En önemli temsilcileri Abdullah Cevdet ve Tevfik Fikret’tir

NASIL SONA ERDİ.

Osmanlı devletini yıkılmaktan kurtaramasa da günümüzde Hala devem etmektedir.

Osmanlı Devleti’nin 20. yy. başındaki genel durumuna baktığımızda siyasi, askeri ve ekonomik olarak çok zor durumda olduğu görülür. Bu zorlukları aşmak için çeşitli ıslahatlar yapılmış fikirler ortaya atılmış ancak hiçbiri yıkılmaktan kurtaramamıştır.

Not: Batıcılık düşüncesi çerçevesinde Osmanlıda ıslahatlar ce cumhuriyet döneminde inkılapları yapılmıştır.

Mustafa Kemalin Çocukluk ve Öğrenim Hayatı

Mustafa, 1881 yılında SELANİK in Koca Kasım Mahallesi Islahane Caddesi’nde doğmuştur.

Mustafa Kemal annesinden işittiğine göre bir ilkbahar mevsiminde doğmuş, Doğum gününü soranlara: ‘‘Bu bir 19 Mayıs günü niçin olmasın?’’ diye cevap vermiştir.

Atatürk’ün Annesi Zübeyde Hanım Konya’dan Selanik’e gelmiş Hacı Sofi ailesindendir.

Okuma yazma bilmektedir.

Atatürk’ün babası Ali Rıza Efendi, Söke’den Selanik’e gelmiş Türkmenlerdendir. İyi bir eğitim almıştır.

Selanik’in Durumu

• Ege Denizi kenarında bir LİMAN kentidir.
• Ticaret gemileri sayesinde Avrupa ile bağlantısı varıdır.
• Demiryolu ağı ile gelişmiş şehirlere bağlantısı vardır.
• Çeşitli yerlerdeki gazeteler şehre gelmektedir.
• Farklı uluslar yaşamaktadır.

Selanik’in liman ve demir yoluna sahip olması şehrin hem EKONOMİK olarak gelişmesini hem de AVRUPADAKİ gelişmelerin şehre kolayca gelmesini sağlamıştır.

KÜLTÜREL hayat zengindir. Avrupa’daki gelişmeler çabuk öğrenilmiştir. Farklı ulusların olması SOSYAL özelliğidir. Farklı kültürlerin olduğunu gösterir.

Not: Selanik’in Liman şehri olması ekonomik olarak gelişmesine sebep olmuştur.

Not: Selanik’in demiryolu ile Avrupa’ya bağlı olması oradaki fikirlerin şehre hızlıca gelmesine neden olmuştur.

Not: Gazete, Dergi Kitap = KÜLTÜR

Not: Farklı ulus = SOSYAL ÖZELLİK

NOT: Selanik’in durumu Mustafa Kemalde farklı uluslar mevcut olduğu için Farklılıklara saygı gösterme anlayışının gelişmesine ve bu farklı ulusların isyanlar çıkarması ile de milliyetçilik düşüncesinin gelişmesine neden olmuştur.

Mustafa Kemalin Öğrenim Hayatı

Hafız Mehmet Efendi Mahalle Mektebi:

Mustafa’nın hangi okulda eğitime başlayacağı evde tartışma konusu olmuştur. Annesinin isteği üzerine ilk olarak geleneksel eğitim yapan Hafız Mehmet Efendi Mahalle Mektebine başlamıştır. Bu okuldan mezun olamamıştır.

Şemsi Efendi Okulu:

Daha sonra ise babasının isteği dikkate alınarak yeni açılan ve modern yöntemlerle eğitim yapan Şemsi Efendi Okuluna geçmiştir. Bu onun yenilikçi bir kişilik kazanmasına sebep olmuştur. İlk öğrenimini bu okulda tamamladı.

Selanik Mülkiye Rüştiyesi:

Sivil ortaokuldur. Bu okulda okurken çevresinde gördüğü subaylardan etkilenerek asker olmaya karar vermiş ve gizlice askeri okulun sınavlarına girmiş ve kazanmıştır.(kararlı ve idealist olduğunu gösterir. ) Mezun olamadı.

Selanik Askeri Rüştiyesi:

Askeri ortaokuldur. Sınavlarına girerek kazandığı bu okulda, zekâsı ve üstün yetenekleriyle öğretmenlerinin sevgisini kazandı. Matematik Öğretmeni Yüzbaşı Mustafa ona KEMAL adını vermiştir. Ortaokulu bu okulda tamamladı.

Not: Osmanlıda dini ağırlıklı medreseler, batılı okullar, azınlık okullar ve yabancı okul olması Osmanlı’da eğitim ve öğretimde Birlik olmadığını gösterir. Bu durum farklı okullarda mezun olan kişiler arasında kültür çatışmasına neden oluyordu.

Not: Mustafa Kemal’in çok istediği askerlik mesleğine gidebilmek için annesinden habersiz sınavlara katılması kararlı ve idealist oluşunun göstergesidir.

Manastır Askeri İdadisi:

1896 yılında Manastır Askeri İdadisine (lise) başladı. Bu okulda sınıf arkadaşı Ömer Naci sayesinde edebiyata ve hitabete (Güzel Konuşma) ilgi duydu. Tarih Öğretmeni Kolağası Tevfik Bey’den tarih

bilinci edindi.

Jean Jack Rousseau, Montesquieu ve Voltaire gibi Fransız yazarların eserlerini okuyarak milliyetçilik, eşitlik, özgürlük gibi kavramalarla tanıştı. Ayrıca Namık Kemal’in vatan, millet sevgisi, hürriyet gibi düşüncelerinden, Mehmet Emin Yurdakul’un da Türkçülük fikirlerinden etkilendi.

Türk-Yunan Savaşı’na katılmak için okuldan kaçmıştır. (Milliyetçi olduğunu gösterir)

İstanbul Harp Okulu:

1899 yılında İstanbul’daki Harp Okulu’na girdi. Harp Okulunda okurken arkadaşları ile bir dergi/gazete çıkardı. 1902‘de Teğmen rütbesiyle mezun oldu.

İstanbul Harp Akademisi:

Harp Akademisinde okurken derslerinin yanı sıra, ülkenin içinde bulunduğu siyasi durum ile yakından ilgilendi.

Mustafa Kemal, Harp Akademisini kurmay yüzbaşı olarak bitirdi (1905). İlk görev yeri olan Şam’daki 5. Ordu’ya atandı.

Not: Mustafa Kemal’in İstanbul’da arkadaşlarını toplayarak ülke meseleleri hakkında konuşmalar yapması, el yazması gazete hazırlaması onun liderlik ve örgütleyicilik (teşkilatçılık) kişilik özelliklerine sahip olduğunun göstergesidir.

Mustafa Kemalin Fikir Hayatını Etkileyen Olaylar ve Kişiler

• Aile ortamı ve doğup büyüdüğü çevre,
• Yaşadığı olaylar, savaşlar ve görev aldığı yerler,
• Okuduğu kitaplar, Yazarlar, Düşünürler.
• Eğitim ve öğretim hayatındaki olaylar ve öğretmenleri,
• Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu olumsuz durum,
• Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti üzerindeki emelleri etkili olmuştur.

Aile Ortamı ve Doğup Büyüdüğü Çevre

Mustafa kemal 1881 yılında Selanik’te doğmuş ve demokratik bir aile ortamında büyümüştür.

Selanik Çok uluslu yapıya sahip ve aynı zamanda ticari faaliyetlerin yoğun olarak yaşandığı bir liman kentiydi. Mustafa Kemal’in çocukluğunun ve gençliğinin geçtiği Selanik ve çevresi Avrupa’daki gelişmelerden en çok etkilenen bölgelerden biriydi.

Selanik’te çok uluslu bir yapı mevcuttur bu durum Mustafa Kemalin farklı fikirlere saygı duymasına sebep olmuş. Aynı zamanda azınlık ayaklanmaları ortaya çıkınca milliyetçi bir yapı kazanmıştır.

Not: Selanik’in durumu Mustafa Kemali farklılıklara saygı ve milliyetçilik yönünden etkilemiştir.

Yaşadığı Olaylar, Savaşlar ve Görev Aldığı Yerler

Fransız İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik akımı Mustafa Kemal’i etkilemiştir. Kurtuluş Savaşını başlatan ana düşünce olmuştur. Fransız İhtilali’nin yaydığı hürriyet, eşitlik, adalet gibi kavramlar Mustafa Kemal’i etkilemiştir.

Manastırda askeri öğrenci iken Türk Yunan savaşı çıkınca savaşa katılmak için okuldan kaçmıştır. Bu onun vatansever ve milliyetçi olduğunu gösterir.

Bu savaşı kazanmamıza rağmen masa başında kötü bir anlaşma yapılması Mustafa Kemal’i üzmüş ve diplomasinin önemini kavramıştır.

31 Mart vakasında Meşrutiyete karşı olanların çıkardığı ayaklanmayı bastırmak için Hareket Ordusu ile İstanbul’a gelmiştir. Bu onun yenilik ve halkın yönetime katılması taraftarı olduğunu gösterir.

Not: Türk Yunan savaşına katılması vatansever ve milliyetçi olduğunu gösterir.

Not: Meşrutiye yeniliktir. Onu savunmak ise yenilik ve halkın yönetime katılması taraftarı olduğunu gösterir.

Öğretmenleri ve Arkadaşları

Ömer Naci

 Mustafa Kemal’i edebiyat ve güzel konuşma (Hitabet) alanında etkilemiştir.

Mehmet Asım Efendi

Mustafa Kemal’in edebiyattan daha çok askerliğe yönelmesini sağlayan kişidir. Yönünden etkilemiştir.

Kolağası Mehmet Tevfik

Tarih öğretmeni onda tarih bilincinin (milli tarih bilinci) gelişmesini sağlamıştır.

Yüzbaşı Nakiyüddin Bey

Onun Fransızca öğrenmesini istemiştir. Bu sayede yabancı gazeteleri okuyabilmiştir.

Avrupalıların İç İşlerimize Karışması

Azınlık isyanlar giderek artması ve Avrupalı devletlerin azınlıkları bahane ederek sürekli iç işlerimize karışması üzerine Mustafa Kemal’in yıkılmak üzere olan bir devletin yerine çağdaş, millî egemenliğe dayalı, tam bağımsız, milliyetçi bir devlet kurmak fikrini güçlendirmiştir.

Osmanlı Devleti’nin İçinde Bulunduğu Durum

Atatürk, Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu siyasal, sosyal, kültürel, ekonomik ve askerî sorunları yakından takip etmiştir.

• Osmanlı devleti Çok uluslu olduğu için milliyetçilik isyanları çıkmış bazı topraklarını kaybetmiştir.
• Sömürgeci devletler Osmanlı Devleti’nin kuzey Afrika’daki topraklarını ele geçirmiştir.
• Osmanlı dış borçlarını ödeyemeyince alacaklı devletler Duyunu Umumiye’yi kurmuştu.

Osmanlı Devleti’nin bu sorunları çözmesi için çareler aramaya başlamıştır. Bu amaçla dünyada meydana gelen siyasal, ekonomik, sosyal, kültürel ve bilimsel gelişmeleri araştırarak çözümler üretmiştir.

Not: Osmanlının İçinde Bulunduğu Durum ve Özellikle Azınlık İsyanları Mustafa Kemalin Milliyetçi Bir Kişilik Sahibi Olması Yönünden Etkilemiştir.

Not: Atatürk’ün Özel Kütüphanesinde tarih, edebiyat, askerlik, siyaset, güzel sanatlar, hukuk ve felsefe gibi 102 başlık altında 4.289 eser yer alıyordu.

İlk Görev Yeri Şam’a Atanması (1905)

İlk görev yeri olan Şam’daki 5. Ordu’ya Kurmay Yüzbaşı olarak atandı. Şam’da iç karışıklıklar yaşanıyordu. Devletin halk üzerindeki otoritesi zayıflamıştı. Ülke sorunlarına çözüm bulmak isteyen Mustafa Kemal Burada bulunan yakın arkadaşlarıyla Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurdu. (Teşkilatçı, örgütleyici, liderlik özelliklerini gösterir)

31 Mart Olayı(1909)

Mustafa Kemal, Selânik’te iken İttihat ve Terakki Cemiyetine üye oldu. Bu Cemiyet’in çalışmaları sonucu ülkede yeniden Meşrutiyet ilan edildi. 13 Nisan 1909’da İstanbul’da meşrutiyet karşıtı bir ayaklanma çıktı.

31 Mart Olayı (Rumi takvime göre 31 Mart’ta gerçekleşmiştir.) adı verilen bu ayaklanmayı bastırmak ve düzeni sağlamak amacıyla Hareket Ordusu Kurmay Başkanı olarak isyanın bastırılmasına katkı sağladı.

Bu olaydan sonra 2. Abdülhamit tahttan indirildi yerine V. Mehmet Reşat getirildi. İttihat ve Terakki yönetime hâkim oldu.

İttihatçıların siyasetle iç içe olmasına Mustafa Kemal karşı çıktı ve bu cemiyetten istifa etti.

Mustafa Kemal, ordu ile siyasetin birbirinden ayrı olmasını savunmuştur. Balkan Savaşları’nda alınan yenilgiler onun bu görüşünü haklı çıkarmıştır. Bu bize İleri görüşlülük ve Öngörü sahibi kişilik özelliğini gösterir.

Not: Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’ni kurması, liderlik özelliğini, teşkilatçılığını, yöneticiliğini ve vatanseverliğini göstermektedir.

Not: Mustafa Kemal’in Şam’da Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurması onun siyasi faaliyetlerde bulunduğunun göstergesidir.

Not: Mustafa Kemal’in 31 Mart isyanını bastırmada önemli rol oynaması, meşrutiyet taraftarı ve yenilik yanlısı olduğunu gösterir.

Pıkardi Manevraları (1910)

Mustafa Kemal 1910 yılında Fransa’da Picardie Tatbikatına Osmanlı Devleti gözlemcisi olarak katılmıştır. Mustafa Kemal bu manevralar sırasında uçakların gelecekte savaşlardaki önemini kavramıştır. Uçakların gelecekte önem kazanması öngörü-ileri görüşlülüğünü gösterir.

Trablusgarp Savaşı (1911)

İtalya 1911 yılında gelişen sanayisine hem madde bulmak için Afrika’daki son Osmanlı toprağı olan Trablusgarp’ta saldırdı.

Sömürge arayan İtalya kendisine hedef olarak neden Trablusgarp’ı seçmiş olabilir?

• Osmanlı devleti eski gücünde değildi.
• Osmanlı ve denizden karadan ordu gönderebilecek durumda değildi.
• Trablusgarp İtalya’ya yakındı.

Osmanlı devleti Trablusgarp’a ordu gönderememiştir. Mısır İngiltere’nin elinde idi. Trablusgarp ile kara bağlantımız olmadığı için ordumuz Trablusgarp’a geçemezdi. Osmanlı donanması eski gücünde değildi. Bu yüzden denizden de askeri gemi gönderememiştir.

Bu durum sonucu Osmanlı Devleti, Trablusgarp’a halkı İtalyanlara karşı harekete geçirmek için bazı gönüllü Türk subayları gizlice gönderdi.

Enver paşa ve Mustafa Kemal gibi bazı gönüllü subaylar kılık değiştirerek bölgeye gitti. Mustafa Kemal “Gazeteci Şerif” takma adıyla Mısır üzerinden gizlice Trablusgarp’a ulaştı.

Mustafa Kemal, Trablusgarp’ta Derne ve Tobruk’ta dağınık halde bulunan yerel halkı birleştirmiş ve İtalyanları içeriye sokmamıştır. Bu durum Mustafa Kemal’in Teşkilatçılık, Örgütleyicilik, Birleştiricilik ve Liderlik özelliğini gösterir.

Not: İtalya’nın Trablusgarp’ı işgal etmesinin nedeni tamamen korunmasız ve yeraltı kaynakları bakımından zengin olmasıdır.

Not: Mustafa Kemalin Trablusgarp savaşındaki tecrübeleri daha sonra Kurtuluş savaşında işine yarayacaktır.

 Balkan Savaşları (1912-1913)

I.Balkan Savaşı

Rusya’nın kışkırtması ile Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan ve Karadağ balkanlardan saldırıya geçmiştir. Mustafa Kemal Gelibolu Yarımadası’nda Çanakkale Boğazı’nın korunmasında görev aldı. Bu görev esnasında bölgeyi tanıması onun Çanakkale Savaşlarında başarılı olmasında etkili olacaktır.

I.Balkan Savaşı’nda yenilmemizin en önemli sebebi farklı siyasi partilere üye olan subaylar arasında çekişme olmasıydı.

1. Kemal’in ordu ile siyasetin ayrı olması düşüncesinin haklı olduğunu gösterir. ( İleri Görüşlülük, Öngörü )

II.Balkan Savaşı

Bulgaristan’ın fazla toprak alması üzerine Balkan devletleri Bulgaristan’a saldırınca Osmanlı Devleti’ de kaybettiği yerleri almak için Bulgaristan’a saldırmıştır. II. Balkan Savaşı’nda Mustafa Kemal Bolayır’da görev aldı. Edirne’nin geri alınmasında katkıları oldu sırasında Bolayır Kolordusu kurmay başkanı olarak görev yaptı. Edirne’nin geri alınmasında etkili oldu. (1913)

Sofya Askeri Ateşeliği (Ateşemiliterliği – Elçiliği) (1913-1914)

1913-1914 yıllarında Sofya Ataşeliğine atanan Mustafa Kemal burada:

• Avrupa devletlerinin temsilcileriyle görüşmüş (Dış politika ve diplomasi alanında tecrübe kazanmış)
• Bulgar Meclisinin çalışmalarını yakından izleme fırsatı bulmuş.( Parlamenter sistemi öğrenmiş.)
• Ayrıca bu görev sırasında bölgedeki Türklerin haklarının için çalışmalar yapmıştır. (Millet Sevgisi, Milliyetçilik )
• Düzenlenen kıyafet balosuna yeniçeri kıyafetiyle katılmıştır. ( Kültürüne sahip çıkma, Tarih Bilinci)

Balkan Savaşındaki ordu içindeki çekişme M. Kemal’in ordu ile siyasetin ayrı olması düşüncesinin haklı olduğunu gösterir.

1.Balkan savaşı görevi esnasında bölgeyi tanıması onun Çanakkale Savaşlarında başarılı olmasında etkili olacaktır.

Sofya ataşeliği Mustafa kemale birçok olumlu özellik kanatırmıştır.

Mustafa Kemal’in Bazı Kişisel Özellikler

• Vatan ve millet sevgisi (Gönüllülük, Ülke Sorunlarıyla İlgilenme, Savaşa Katılma…)
• İdealistliği (Hayalleri, Amacı Hedefi Olma)
• Mantıklı ve gerçekçi oluşu ( Olmayacak İşler peşinde koşmama )
• Sabır ve disiplin anlayışı (İşlerinin bir sıraya ve zamana göre yapma )
• İleri görüşlülüğü (Olacakları Tahmin Etme, Öngörü )
• Açık sözlülüğü (Düşündüğünü Çekinmeden Söyleme )
• Gerçekçiliği
• Çok yönlülüğü ( Asker, Devlet Adamı, Çok Kitap Okuyan… Gibi Farklı Özelliklere Sahip )
• Öğreticilik yönü (Başöğretmen Oluşu….)
• Sanatseverliği
• Yöneticiliği
• İnsan sevgisi
• Yaratıcı düşüncesi (Olaylara Akılcı Ve Pratik Çözümler Getirmesi)
• Liderliği ( Çevresini Etkileme Kabiliyeti Yüksek )
• Kararlı ve mücadeleci oluşu (Vazgeçmeyen Yaptığı İşi Israrla Olana Kadar Yapmaya Devema Eden )
• Planlı çalışması
• İnkılâpçılığı(Yenilikçilik )
• Birleştirici ve bütünleştirici oluşu (Halkı Bir Araya Getirme )