BİLSEM Nedir? Nasıl Başvurulur?

BİLSEM, Türkiye’deki eğitim sistemine entegre edilmiş, yetenekli çocukları keşfetmeye ve bu yetenekleri maksimize etmeye yönelik özel eğitim merkezleridir. Okul eğitimine paralel bir çizgide ilerleyen bu kurumlar, öğrencilere akademik ve sanatsal potansiyellerini tam anlamıyla ortaya koyabilecekleri ek eğitim fırsatları sunar.

BİLSEM’ler, öğrencilere bilimsel düşünceyi ve sanatsal ifadeyi derinlemesine deneyimleme şansı vererek, onların yaratıcılıklarını ve problem çözme becerilerini güçlendirirken, geleceğin bilim insanları ve sanatçıları için sağlam bir zemin hazırlar.

BİLSEM Nedir?

BİLSEM, Türkiye’de “Bilim ve Sanat Merkezleri” anlamına gelir. Türkiye Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren BİLSEMLER, ülke genelinde ilköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki öğrenciler arasından seçilen, özel yetenekli çocuklara yönelik eğitim-öğretim hizmetleri sunan özel eğitim kurumlarıdır. Bu merkezler, öğrencilerin bireysel yeteneklerini keşfetmelerine, geliştirmelerine ve bu yeteneklerini en verimli şekilde kullanmalarına yardımcı olmayı amaçlar.

BİLSEM’lerde öğrencilere matematik, fen bilimleri, sosyal bilimler, görsel sanatlar ve müzik gibi alanlarda özel eğitim programları sunulur. Bu programlar öğrencilerin yaratıcılıklarını, problem çözme becerilerini, analitik düşünme yeteneklerini ve sanatsal yeteneklerini geliştirmeye yöneliktir.

Öğrenciler, genellikle Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan özel yetenek tarama ve değerlendirme süreçlerinin ardından BİLSEM’lere kabul edilirler. Kabul edilen öğrenciler, okullarındaki normal eğitime devam ederken belirli günlerde bu merkezlere giderek alanlarına özgü özel eğitim alırlar.

BİLSEM Her İlde Var mı?

2002 yılında sadece 17 merkez ile başlayan bu ağ, zamanla her ile yayılarak genişlemiştir. Şu an her ilde BİLSEM vardır. Özellikle büyükşehirlerdeki yoğun nüfus göz önünde bulundurularak, bu şehirlerde birden fazla BİLSEM kurulmuştur.

BİLSEM’e Nasıl Başvurulur? Başvuru Süreci Nasıldır?

BİLSEM’lere başvuru süreci için aşağıdaki adımlar takip edilmektedir:

1. Bilgilendirme ve Başvuru Zamanı: Her öğretim yılının belirli dönemlerinde, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından BİLSEM’lere başvuru için gerekli bilgilendirmeler yapılır ve başvuru tarihleri duyurulur.
2. Öğretmen Gözlemi ve Aday Göstermesi: Öğrencinin yetenekleri, okuldaki öğretmenleri tarafından gözlemlenir. Öğretmenler, öğrencinin bireysel yeteneklerinin farkında ise ve öğrenci BİLSEM kriterlerine uygunsa, öğrenciyi aday gösterir.
3. Başvuru Yapma: Öğrencinin velisi ya da yasal temsilcisi, Millî Eğitim Bakanlığı’nın e-Okul sistemi üzerinden çocukları için başvuruda bulunur.
4. Ön Değerlendirme ve Genel-Özel Yetenek Sınavları: Başvurusu yapılan öğrenciler, MEB’in belirlediği genel yetenek veya özel yetenek alanlarına göre ön değerlendirmeden geçirilir.
5. Bireysel Değerlendirme: Ön değerlendirme sonucunda belirlenen aday öğrenciler, BİLSEM’lerde uzman bir ekip tarafından bireysel yetenek alanlarına göre değerlendirilir.
6. Tanılama ve Yerleştirme: Değerlendirme sürecinin ardından, öğrencilerin özel yetenekli oldukları alanlara göre tanılama yapılır ve uygun görülen öğrenciler BİLSEM’lere yerleştirilir.
7. Kesin Kayıt: Yerleştirme işlemleri sonrasında, velilerin belirlenen süre içinde gerekli belgelerle kesin kayıt işlemlerini tamamlamaları gerekmektedir.

Bu süreçler, yıla ve MEB’in belirlediği takvime göre değişiklik gösterebilir. Güncel bilgiler için Millî Eğitim Bakanlığı’nın resmi duyurularını takip etmek önemlidir. Ayrıca, öğrencinin devam ettiği okulun rehberlik servisi de süreçle ilgili ayrıntılı bilgi ve destek sağlayabilir.

Bireysel Değerlendirme Süreci Nasıl İşliyor?

İlkokul öğrencileri, kasım-aralık aylarında sınıf öğretmenlerinin e-okul Bilgi Yönetim Sistemi üzerinden öğrenci gözlem formlarını doldurarak öğrencileri yönlendirmesi ile tanılama sürecine katılırlar. Tanılama süreci iki aşamada gerçekleşir. İlkinde öğrenciler tablet uygulamasına katılırlar. Bu uygulamaya “Bilim ve Sanat Merkezleri Grup Tarama Uygulaması” adı verilir. Grup tarama uygulamasında belli sayıda soruyu doğru cevaplayan öğrenciler, özel yetenek düzeyleri belirlenmek üzere “Bireysel Değerlendirme”ye katılmaya hak kazanırlar. Bireysel değerlendirme ise üç alanda yapılır:

1. Genel Zihinsel Yetenek Alanı Değerlendirmesi: Öğrencilerin, sorulan sorulara doğru ve hızlı yanıt verme, yeni bir konu öğrenmek amacıyla sorular sorma, bağlantısız fikirler arasında alışılmadık bağlantılar kurma, verilen görevleri mükemmeliyetçi bir tutum sergileyerek tamamlamada ısrarcı olma düzeyleri belirlenmektedir.
2. Görsel Sanatlar Yetenek Alanı Değerlendirmesi: Öğrencilerin aktif, akıcı ve geniş bir hayal gücüne sahip olma, resimleri derinlik ve parçalar arasında uygun oranlar kullanarak planlama, nesneleri ve ortamları ayrıntılarıyla algılayıp çeşitli malzemelerden değişik tasarımlar yapma, özgün üretebilecek potansiyele sahip olma düzeyleri belirlenmektedir.
3. Müzik Yetenek Alanı Değerlendirmesi: İşitsel ve ritmik olarak üst düzey performans gösterme, duyduğu bir ya da birden fazla sesi ve karmaşık müzik cümlelerini hatırlayıp seslendirebilme, çalgı çalma ve şarkı söyleme istekleri üst düzeyde olma ve müzikle ilgili alanlarda fark yaratan çalışmalar yapabilecek potansiyele sahip olma düzeyleri belirlenmektedir.

Sınıf öğretmenleri, öğrencilerini yukarıdaki üç alandan ikisine önerebilmektedirler. Genel zihinsel yetenek alanında grup taramasını geçen öğrenciler rehberlik ve araştırma merkezlerince yapılan bireysel değerlendirmeler sonucunda yüksek performans gösterdiklerinde özel yetenekli olarak tanılanabilirler. Görsel sanatlar ve müzik yetenek alanlarında grup taramasını geçen öğrenciler il tanılama sınav komisyonunca bireysel değerlendirmeler sonucunda yüksek performans gösterdiklerinde özel yetenekli olarak tanılanabilirler. Grup taramasının ardından bireysel değerlendirmelerde de üst düzeyde performans gösteren öğrenciler BİLSEM’e kayıt hakkı kazanırlar.

BİLSEM’e Kayıt Hakkı Kazandıktan Sonra Ne Yapılır?

BİLSEM’e kayıt hakkı kazanan öğrenciler, http://meb.gov.tr adresinde ilan edilir. Bireysel değerlendirme sonuçlarına itiraz da edilebilir. Bu itirazların değerlendirilmesi sürerken kayıt hakkı kazanan öğrencilerin kayıt süreci de başlar. BİLSEM’e yerleştirme kararı alınan öğrencilerin kayıtları velileri tarafından yaptırılır. Kayıtlar genellikle eylül ayında tamamlanır.

BİLSEM Programları

BİLSEM programları, öğrencilerin standart eğitimlerinin yanı sıra özel yeteneklerini geliştirmelerini amaçlayan, esnek zamanlamalar üzerine kurgulanmıştır. Öğrencilerin normal ders saatleri haricinde, haftanın belirli günleri ya da hafta sonlarında, onların yetenek alanlarına özel olarak tasarlanmış programlar sunulur. Bu programlar, projeye dayalı öğrenme, çoklu disiplinleri kapsayan çalışmalar, zenginleştirilmiş içerik ve farklı öğrenme ihtiyaçlarına yanıt veren yöntemler içerir. Öğrenciler bu sayede kendi özgün projelerini, ürünlerini ve çalışmalarını geliştirme fırsatı bulurlar.

BİLSEM’deki eğitim süreci, öğrencinin eğitim yolculuğunun her aşamasında kişisel gelişimini destekler. Programlar şu adımları içerebilir:

1. Uyum Programı: BİLSEM’e kabul edilen yeni öğrenciler için düzenlenen uyum programı, genel zihinsel yetenek, müzik ve görsel sanatlar gibi farklı yetenek alanlarındaki öğrencilerin hem kurum kültürüne hem de eğitim sistemine sorunsuz bir geçiş yapmalarını sağlamak için tasarlanmıştır.
2. Destek Eğitimi: Uyum programını tamamlayan genel zihinsel yetenek alanından tanılanan öğrencilerin geliştirmesi gereken temel becerileri kapsayan bir eğitim programıdır. Öğrencilerin bilimsel çalışma yöntem ve tekniklerinin yanı sıra aşağıdaki konularda beceriler geliştirmesi hedeflenir.
3. Bireysel Yetenek Farkındalığı: Bu programda öğrencilerin çeşitli disiplinlerle tanışması amaçlanmaktadır. Öğrenciler BİLSEM’de zihinsel alanda eğitim veren her alanda en az bir dönem etkinliğe katılırlar. Böylece öğrencilere, kendilerinin en çok ilgi duyduğu, yetenekli olduğu ve ileride üzerinde derinlemesine çalışmalar yapabileceği alanları belirlemek için fırsat sağlanmış olur. Örneğin fen bilimleri, sosyal bilimler, dil sanatları, felsefe, matematik gibi alanlarla tanışır, ilgi ve yeteneklerini fark ederler. Bireysel yetenekleri fark ettirme programı öğrencinin bütün alanları tanıyacağı şekilde üç eğitim ve öğretim yılı olacak şekilde planlanır ve uygulanır.
4. Özel Yetenek Gelişimi: Müzik ve görsel sanatlar yetenek alanından uyum programını, genel zihinsel yetenek alanından ise bireysel yetenekleri fark ettirme programını tamamlayan öğrencilerin özel yeteneklerini geliştirmek amacıyla katıldıkları eğitim programıdır. Bu programda öğrenciler öğretmenlerin yönlendirmesi doğrultusunda, ilgi ve yetenekleri yoğun olan iki veya daha fazla alanda eğitimlere katılırlar. Bu alanlarda öğrenciler; Özel yetenek alanlarına yönelik bilimsel ve sanatsal etkinlik temelli çalışmalar yaparlar ve seçtiği disiplin veya disiplinlerde derinlemesine, ileri düzeyde bilgi, beceri, davranış kazanır ve bu doğrultuda üretimde bulunurlar.
5. Proje Üretimi ve Yönetimi: Özel yetenekleri geliştirme programını tamamlayan öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda bir alanda ya da disiplinde, grupla veya bireysel olarak yürüttüğü eğitim programıdır. Bu programda öğrenciler; Her eğitim ve öğretim yılında en az bir proje hazırlar. Proje konuları, danışman öğretmenlerin rehberliğinde, öğrenciler tarafından belirlenir ve yürütülür. Proje konusu seçiminde öncelikle öğrencinin özel yetenekleri geliştirme programında eğitim aldığı alan olmak üzere diğer alanlar da tercih edilebilir. Her türlü üretim, bilimsel çalışma ve sanat etkinlikleri projelendirilir.

Her eğitim ve öğretim döneminin sonunda, öğrencilerin ilerlemesini ve gelişimini gösteren değerlendirme raporları BİLSEM müdürlükleri tarafından hazırlanır ve Millî Eğitim Bakanlığı’na iletilir. Bu raporlar, öğrencilerin BİLSEM’de katıldıkları programlar boyunca gösterdikleri performansın ve katılımın bir kaydı niteliğindedir ve öğrencinin genel gelişimine ışık tutar.

BİLSEM’lerde Eğitim Dönemi Ne Zaman? Hangi Durumlarda Öğrencilerin BİLSEM’den Kaydı Silinir?

BİLSEM’lerde eğitim-öğretim; birinci dönem (Eylül-Ocak), ikinci dönem (Şubat-Haziran) ve Temmuz, Ağustos (yaz okulu, öğrenci kampları) aylarını kapsayacak şekilde yılda üç dönem halinde düzenlenir. Öğrenci kayıtlı olduğu örgün eğitim okulunda sabahçı ise öğleden sonra BİLSEM’de, öğlenci ise sabah BİLSEM’de ve tam gün eğitim görüyorsa akşam BİLSEM’de olacak şekilde eğitime alınır. Her eğitim döneminde devamsızlık süresi eğitim süresinin %30’ unu geçemez. Mazeret göstermeksizin bu süreyi aşan veya programa katılmayan öğrencilerin kaydı silinir.