Asitler ve Bazlar Konu Anlatımı

    11.12.2023
    A+
    A-
    Asitler ve Bazlar Konu Anlatımı

    Asitler ve Bazlar Konu Anlatımı ile kimyanın temel kavramlarını öğrenin. Detaylı bilgiler ve pratik örneklerle.

    A- Asitler

    Suda çözündüğünde H+ iyonu oluşturan maddelere asit denir.

    Asitlerin Genel Özellikleri

    1. Mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir.
    2. Tatları ekşidir (Limon gibi).
    3. Metaller ile tepkimeye girerek (H2) hidrojen gazının açığa çıkarır. Bu nedenle metal kaplarda saklanmaz.
    4. Sulu çözeltileri elektrik akımını elitir.
    5. Tahrip edici özelliğe sahiptir. ( Mermeri aşındırır, kumaşı deler, deriyi yakar )
    6. Bazlarla tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur.
    7. pH değerleri 7 den küçüktür.
    8. Sulu çözeltilerinde H+ iyonu oluşturur.
    9. Ametallerin oksijenli bileşikleri asit özellik gösterir.

     

    Önemli Asitler

    HCl—— > H+ + Cl  Hidroklorik asit

    HNO3 —–> H+ + NO3   Nitrik asit

    H2SO4 —–> 2 H+ + SO4 Sülfürik asit

    Not: Asitlerin genel olarak yapısında Hidrojen olduğu gözlenir. Ancak bazı özel durumlar vardır. NH3, CH4, H2O bileşiklerin Hidrojen olmasına rağmen asit değildir.

    Bazı bileşikler yapısında Hidrojen bulundurmaz fakat suda çözündüklerinde H+ iyonu oluştururlar.

    CO2 + H2O —–> 2 H+ + CO -2 Karbondioksit

    Asitler günlük hayatta ve sanayide kullanılmaktadır. Bazı asitler ve kullanım alanları aşağıda belirtilmiştir.

    AsitSistematik

    Adı

    Piyasa

    adı

    Kullanım Alanı
    HClHidroklorik asitTuz ruhuTemizlik ürünlerinde kullanılır.
     

    HNO3

     

    Nitrik asit

     

    Kezzap

    Dinamit yapımında ve gübre üretiminde kullanılır.
     

    H2SO4

     

    Sülfürik asit

     

    Zaç yağı

    Gübre ve boya sanayinde, patlayıcı yapımında kullanılır.

    Aküde asit olarak kullanılır.

     

    H3PO4

    Fosforik asitFosfat asidiGübre üretimi, ilaç ve gıda sanayinde kullanılır.

    Günlük yaşamda sıkça kullandığımız asit örnekler

    Sirkede                                     Asetik asit Limonda———– Sitrik asit

    Elmada—————————— Malik asit

    Çilekte                          Folik asit Üzümde———- Tartarik asit

    Süt, yoğurt—————————– Laktik asit (Yorgunluk asidi)

    Turşu, ketçap, meyve suyu————————— Benzoikasit (Koruyucu madde)

    Reçel, marmelat—————————- Sorbik asit (Koruyucu madde)

    Gazoz————————– Karbonik asit

    Kolalı içecekler————————– Fosforik asit

    Karınca—————————- Formik asit

     

    pH (Power of Hydrogen) Kavramı

    Bir çözeltinin asit yada baz olma derecesi pH derecesi ile ölçülür. pH cetveli 0-14 arasında değişmektedir. 0-7 arası asit, 7-14 arası baz özelliktedir. 7 ise nötrdür.

    pH değeri 3 den küçük olanlar kuvvetli asit, pH değeri 12 den büyük olanlar kuvvetli bazdır.

    pH Cetveli

     

    Bazı maddeleri pH değerleri

    Hidroklorik asit 0 Sülfürik asit 0.3

    Mide asidi——————- 1

    Nitrik asit——————- 1

    Gazlı içecek—————– 2.4

    Kola————————– 2.5

    Limon———————— 2.3

    Sirke————————- 2.9

    Portakal suyu————– 3.5

    Domates suyu————— 4.2

    Asit yağmuru————- –5.6<

    Kahve———————— 5.0

    Çay————————— 5.5

    İdrar————————- 6.0

    Süt————————— 6.5

    Saf Su————— 7

    Tükürük——————— 7.2

    Kan————————– 7.4

    Göz yaşı————————- 7.4

    Safra sıvısı———————- 7-8

    Deniz suyu—————— 8.0

    El sabunu——————- 10.5

    Amonyak——————- 11.5

    Kalsiyum hidroksit——– 12.4

    Çamaşır suyu————– 12.5

    Sodyum hidroksit——— 13.5

     

    Diğer bazlar

    Çikolata, mayonez, arap sabunu, cam silme sıvısı, hamur kabartma tozu, mide ilacı, kül

    Diğer Asitler

    Yoğurt, aspirin

    Ayıraç (Belirteç, indikatör)

    Ayıraç bir maddeyi başka maddeden ayırt etmemizi sağlayan maddelere ayıraç denir.

    Asit ve Bazlarda Kullanılan Bazı Ayıraçlar Turnusol Kağıdı

    Asitlerde kırmızı, bazlarda mavi renk alır.

    Fenolftalein çözeltisi

    Asitlerde renksiz, bazlarda pembe (Kırmızı) renk alır.

    Metil Oranj çözeltisi

    Asitlerde kırmızı, bazlarda sarı renk alır.

    Kırmızı (Mor) Lahana Suyu

    Asitlerde kırmızı, bazlarda mavi – yeşil renk alır.

    B- Bazlar

    Suda çözündüğünde OH iyonu veren maddelere baz denir.

    Bazların Genel Özellikleri

    1. Tatları acıdır. (Sabun gibi)
    2. Ele kayganlık hissi verir.
    3. Sulu çözeltileri elektrik akımını ilatir.
    4. Kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirir.
    5. Sulu çözeltilerin de OH iyonu oluşturur.
    6. Asitlerle tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur.
    7. pH değerleri 7 den büyüktür.
    8. Metallere etki etmez, ancak amfoter metallere (Zn, Al) kuvvetli bazlar etki
    9. Cam ve porseleni aşındırır.
    10. Metallerin oksijenli bileşikleri bazik özellik gösterir.

    Önemli Bazlar

    NaOH——— > Na+ + OH

    Sodyum hidroksit

    KOH———- > K+ + OH

    Potasyum hidroksit

     

    Mg(OH)2———- >Mg+2 + 2OH

    Magnezyum hidroksit

     

    Ca(OH)2———- >Ca+2 + 2OH

    Kalsiyum hidroksit

    NH3 + H2O———- > NH4 + + OH

    Amonyak

    Not:

    Bazı bileşikler yapılarında OH iyonu içermesine rağmen baz değildir. CH3COOH baz değil asittir.

    Bazı bileşiklerin yapısında OH iyonu içermemesine rağmen bazdır. NH3 baz özellik gösterir.

    Bazlar günlük hayatta ve sanayide kullanılmaktadır. Bazı bazlar ve kullanım alanları aşağıda belirtilmiştir.

    Temizlik malzemelerinin geneli bazdır.

     

    BazSistema- tik AdıPiyasa adıKullanım Alanı
    NaOHSodyum hidroksitSud kostikSabun, kağıt, boya, deterjan, yapay ipek yapımında kullanılır.
    KOHPotasyum hidroksitPotas kostikSabun, pil, gübre yapımında kullanılır.
    Ca(OH)2Kalsiyum

    hidroksit

    Sönmüş

    kireç

    Kireç ve çimento

    yapımında kullanılır.

    NH3AmonyakAmonyakGübre üretimi, temizlik maddeleri, çamaşır suyu yapımında kullanılır.

     

    C- Asit ve Bazların Tahribatları

    Asitler ve bazlar tahriş edici (aşındırıcı) özelliğe sahiptir.

     

    • Asit ve bazları kullanırken, taşırken dikkatli olmamız gerekir.
    • Laboratuvar, mutfak, banyoda kullanılan asit ve bazların etkilerinden korunmak için eldiven takılmalı, gözlük kullanılmalıdır.
    • Asit ve bazların kullanımında birbiri ile karıştırılmamalıdır. Özellikle tuz ruhu ve çamaşır suyunu kesinlikle karıştırmamalıyız.
    • Temizlik yapılan ortamın iyice havalandırılmasını sağlamalıyız.
    • Asit ve bazların kullanırken güvenlik işaretlerine dikkat etmeli ambalajında yazan uyarılara uymalıyız.
    Asitlerin zararları

    Asitler metal, mermer yüzeyleri aşındırır.

    Dişlerin çürümesine neden olur.

    Asitli içecekler ülser, reflü, gastrit hastalıklarına neden olur.

     

    Bazların zararları

    Bazlar cam ve porselen eşyaları aşındırır.

    Kristal cam eşyalar zamanla matlaşır.

     

    D- Asit Yağmurları

    Fabrika bacalarından, otomobil egzozlarından çıkan zehirli gazlar (SO2, NO2, CO2) havada yağmur damlaları ile birleşerek asit yağmurlarını oluşturur. Asit yağmurunun pH değeri 5.6 dan küçüktür.

     

    SO2 + H2O ——-> H2SO4 (Sülfürik asit)

    NO2 + H2O ——-> HNO3       (Nitrik asit)

    CO2 + H2O ——-> H2CO3    (Karbonik asit)

     

    Not: CO2 oluşturduğu karbonik asit diğerlerine göre zayıf bir asittir.

    Asit yağmurlarında en zararlı olan SO2 ve NO2 dir.

    Bu nedenle fosil yakıtlardan en zararsızı doğal gazdır. (Sadece CO2 ve H2O oluşmaktadır.)

    Asit Yağmurlarının Zararları

    1. Topraktaki kalsiyum, magnezyum, potasyum elementlerini çözerek toprağın mineral bakımından fakirleştirir.
    2. Ormanların kurumasına neden olur.
    3. Tarihi binalara ve eserlere zarar verir.
    4. Deniz, göl sularına karışarak burada yaşayan canlıları olumsuz etkiler.
    5. Araçların ve metal yüzeylerin aşınmasına neden olur.

     

    E- Asit Yağmurlarının Engellenmesi İçin Yapılabilecekler

    1. Fosil yakıtların kullanımı azaltılmalıdır.
    2. Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır.
    3. Yeşil alan ve ormanlar artırılmalıdır.
    4. Sanayi tesislerine filtre takılmalıdır.
    5. Araçların bakımları zamanında yapılmalıdır.
    6. Kalorisi düşük yakıtlar yerine doğal gaz kullanılmalıdır.
    7. Kışın yaprak dökmeyen ağaçlar tercih

    BİR YORUM YAZIN

    ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

    Henüz yorum yapılmamış.